امروزه، حسابداران نقش مهمی در کسب‌وکارها ایفا می‌کنند؛ به همین دلیل، حرفه حسابداری بسیار محبوب است و موقعیت‌های شغلی فراوانی برای افراد علاقه‌مند به حسابداری وجود دارند. اما باید توجه داشت که برای فعالیت در این حوزه و موفقیت در آن، باید در زمینه حسابداری، دانش و مهارت کافی داشته باشید. از جمله مفاهیم مهمی که افراد علاقه‌مند به کار در حوزه حسابداری باید به آن تسلط داشته باشند، اصول حسابداری است. در این مقاله به‌طور ساده شما را با این بخش مهم از دانش حسابداری آشنا می‌کنیم.
اصول حسابداری و 4 اصل مهم آن
به‌منظور تهیه صورت‌های مالی به روشی هماهنگ و ممکن سازی مقایسه این صورت‌ها با صورت‌های شرکت‌های دیگر، در تمام شرکت‌ها، اصول یکسانی برای گزارش دهی ایجاد شده است که همه حسابداران باید آن‌ها را رعایت کنند. این اصول که به آن‌ها اصول حسابداری می‌گویند، قوانین و مقررات مورداستفاده برای اندازه‌گیری، ثبت، دسته‌بندی و گزارش دهی پیامدهای فعالیت‌ها، معامله‌ها و اتفاقات مالی یک شرکت هستند.
این قوانین، روش ارزیابی سود را تعیین می‌کنند و نحوه گزارش دهی وضعیت شرکت از لحاظ مالی را مشخص می‌سازند. با رعایت این اصول، عملکرد مالی شرکت‌ها به‌صورت واقعی در صورت‌های مالی ثبت می‌شود. در واقع، این قوانین، مدلی برای انجام فعالیت‌های مالی شرکت هستند. به‌این‌ترتیب، اصول عمومی و پذیرفته‌شده حسابداری عبارت‌اند از:
• اصل بهای تمام‌شده
• اصل تحقق درآمد
• اصل تطبیق هزینه‌ها با درآمدها
• اصل افشای حقایق
اصل بهای تمام‌شده
هنگامی‌که شرکتی محصولات و خدماتی را می‌خرد، برای آن محصول یا خدمت، علاوه بر قیمت موجود در معامله، ارزش‌های مختلفی مانند ارزش حقیقی، ارزش جایگزینی، ارزش جاری و… یافت می‌شود. اما در علم حسابداری و بر اساس اصل بهای تمام‌شده، قیمتی که برای ثبت و ارائه صورت‌های مالی در نظر گرفته می‌شود، قیمت کالا یا خدمت در معامله و در واقع، ارزش تاریخی یا بهای تمام‌شده است.
مثلاً اگر برای خرید تجهیزات 000/000/2 ریال هزینه شود، مبنای ثبت و گزارش خرید تجهیزات باید همین رقم باشد. حتی اگر ارزش تجهیزات ذکرشده در زمان خرید براساس کارشناسی 000/700/2 باشد و یا اگر در آینده، بهای آن افزایش یابد، بهای این تجهیزات به همان مبلغ خریداری‌شده یعنی 000/000/2 ریال در دفاتر ثبت می‌شود.
در این اصل از اصول حسابداری، بهای تمام‌شده تاریخی، مبلغی است که براساس آن فروشنده و خریدار مطلع و مایل، یک محصول یا خدمت را در وضعیت معمولی با هم معامله می‌کنند. ممکن است که این مبلغ، بیشتر از ارزش آن محصول یا خدمت باشد، اما بر اساس اصل بهای تمام‌شده، باید آن را به همان مبلغ موردمعامله ثبت کرد.
” پیشنهاد مرتبط : انتخاب بهترین نرم افزار حسابداری”
اصل تحقق درآمد
طبق اصل تحقق درآمد اصول حسابداری، درآمد تحقق‌یافته و به‌دست‌آمده شرکت، ثبت و در صورت سود و زیان منعکس می‌شود. یعنی درآمد هنگامی به وقوع می‌پیوندد که کالا یا محصول به مالکیت خریدار درآمده باشد یا خدمات ارائه شده باشند. در واقع، دریافت مبلغ معامله، بر شناسایی و ثبت درآمد تأثیرگذار نیست و حتی اگر کالا یا خدمت به‌طور نسیه فروخته شوند، درآمد اتفاق افتاده است و ثبت می‌شود. همچنین، براساس این اصل، اگر پیش از ارائه کالا یا خدمت، پولی دریافت شده باشد، درآمدی به دست نیامده است.
هدف اصل تحقق درآمد این است که تا پیش از تحقق و اثبات یک عملیات مالی نباید آن را به ثبت رساند. بر اساس این اصل از اصول حسابداری، زمانی درآمد تحقق می‌یابد که فرآیند کسب سود تکمیل شده یا بخش بزرگ‌تر آن به اتمام رسیده باشد.
فرآیند کسب سود، به دسته‌ای از فعالیت‌ها گفته می‌شود که شامل خریداری مواد خام و دیگر عوامل تولید، تبدیل مواد اولیه به کالای نهایی و در نهایت، فروش آن و دریافت مبلغ است. طبق اصل تحقق درآمد، سود بعد از مرحله فروش ثبت می‌شود؛ زیرا فرآیند کسب سود در این زمان تا حد زیادی تکمیل می‌شود و امکان تعیین درآمد وجود دارد.
اصل تطبیق هزینه‌ها با درآمدها
بر اساس این اصل، درآمدهای به وجود آمده و هزینه‌های صورت گرفته به‌منظور ایجاد این درآمد، باید در یک زمان ثبت شوند و در گزارش سود و زیان منعکس شوند. یعنی هزینه‌ها و درآمدهای یک شرکت باید در یک مدت زمانی باهم سازگار و منطبق باشند. درآمدهای یک مدت زمانی، طبق اصل تحقق درآمد، ثبت شده و سپس هزینه‌های صورت گرفته برای به وجود آمدن درآمد، مشخص می‌شوند تا پیامد عملیات‌های انجام‌شده در یک شرکت در یک مدت زمانی معین شود.
اصل تطبیق هزینه‌ها با درآمدهای اصول حسابداری، به شناخت و تعیین صحیح میزان سود هر دوره زمانی توجه می‌کند. در واقع، براساس این اصل، برای مشخص کردن سود یک دوره زمانی، باید هزینه‌هایی که به‌منظور تحقق درآمدهای همان دوره صرف شده‌اند را تعیین کنیم و میزان آن‌ها را از درآمدها کم کنیم. در نتیجه، طبق اصل تطبیق، در صورت سود و زیان یک دوره، باید هم‌زمان با ثبت درآمد، هزینه‌های مربوط به آن درآمدها نیز ثبت شوند.
اصل افشای حقایق
امکان دارد ثبت یک رویداد مالی و گزارش آن، تمام اطلاعات موردنیاز را ارائه نکند؛ بنابراین، باید علاوه بر این اطلاعات، اطلاعات بیشتری افشا شوند تا استفاده‌کنندگان از این اطلاعات سردرگم نشوند.
اصل افشای حقایق اصول حسابداری موجب می‌شود که تمام حقایق مهم درباره امور و رویدادهای مالی یک شرکت به‌صورت صحیح و دقیق ارائه شوند. طبق این اصل، لازم است کلیه اطلاعاتی که ممکن است در اتخاذ تصمیمات استفاده‌کنندگان اطلاعات اثر بگذارند، افشا شوند که این اطلاعات را می‌توان در متن گزارشات مالی ارائه داد.
کلام آخر.
حسابداری از بخش‌های مهم هر کسب‌وکاری است و حسابداران جایگاه ویژه‌ای در شرکت‌ها دارند. برای موفقیت در این حرفه باید در زمینه حسابداری به دانش خوبی دست یافت و به اصول عمومی و پذیرفته‌شده حسابداری تسلط کامل داشت. اصول حسابداری، قوانینی هماهنگ هستند که برای ثبت و گزارش رویدادهای مالی شرکت‌ها باید رعایت شوند. با رعایت این اصول، امکان مقایسه عملکرد شرکت‌های مختلف و ثبت واقعی فعالیت‌های آن‌ها در صورت‌های مالی ممکن می‌شود.
4 اصل مهم حسابداری شامل اصل بهای تمام‌شده، اصل تحقق درآمد، اصل تطبیق هزینه‌ها با درآمدها و اصل افشای حقایق هستند. بر اساس اصل بهای تمام‌شده، مبنای ثبت و ارائه گزارش‌های مالی، قیمت تمام‌شده است. طبق اصل تحقق درآمد اصول حسابداری، درآمدی در دفاتر مالی ثبت می‌شود که تحقق یافته باشد. همچنین، اصل تطبیق بیان می‌کند که در یک دوره زمانی باید هزینه‌ها و درآمدهای شرکت باهم منطبق باشند. درنهایت، اصل افشای حقایق به ارائه تمام اطلاعات درباره امور مالی شرکت اشاره می‌کند.